Stanowisko Związku Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR
ws projektu ustawy o ubezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawody artystyczne.
Szanowni Państwo!
Związek Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR odnosząc się do projektu ustawy o ubezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawody artystyczne stwierdza co następuje:
Nie ulega wątpliwości, że nasze środowisko od kilkudziesięciu lat oczekuje na regulacje prawne umożliwiające artystom i twórcom korzystanie z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych na realnych i sprawiedliwych zasadach, co na razie (niestety tylko teoretycznie) gwarantuje nam nawet polska Konstytucja. Dlatego z zadowoleniem przyjęliśmy informację o wznowieniu prac nad tak potrzebną nam ustawą. Na przestrzeni ostatnich lat powstawały kolejne założenia i wersje tego projektu. Kolejne propozycje treści ustawy nie spełniały naszych oczekiwań a proponowane regulacje z różnych powodów nie wchodziły w życie. Wg ZAKR głównym powodem takiego stanu rzeczy był fakt, że treścią ustawy zajmowali się teoretycy a nie praktycy reprezentujący środowiska twórcze i artystyczne.
Nie wzięto pod uwagę zróżnicowania zawodowego artystów i twórców w zależności od dziedzin ich twórczości oraz formy zatrudnienia. Bardzo różni się bowiem sytuacja artysty czy twórcy pracującego na etacie, od pracy na podstawie umowy o dzieło czy umowy – zlecenia. Już ten problem determinuje możliwość korzystania z zapisów projektu ustawy. Przy tej okazji warto zwrócić uwagę, że płacąc co miesiąc dobrowolnie składki ubezpieczeniowe i pracując na podstawie umowy o dzieło, artysta może zostać pozbawiony ubezpieczenia przez zawarcie w międzyczasie jednorazowej umowy-zlecenia, pomimo tego, że zleceniodawca odprowadza do ZUS dodatkową składkę ubezpieczeniową wynikającą z tejże umowy, a zainteresowany nadal płaci dobrowolnie comiesięczną składkę.
Uważamy również, że propozycja włączenia do systemu ubezpieczeń powinna być zróżnicowana wiekowo. Dwudziestolatek, który nie posiada dyplomu uczelni artystycznej i olbrzymiego dorobku, tworząc piękne dzieła jest w innej sytuacji niż np. pięćdziesięcioparolatek, którego kariera powoli zmierza ku schyłkowi i który z powodu braku stosownych przepisów nie miał możliwości zgromadzenia takiej liczby składek ubezpieczeniowych, które pozwoliłyby mu uzyskać emeryturę w nawet minimalnej wysokości. W tym wieku artysta najczęściej nie posiada także środków finansowych umożliwiających wsteczne opłacenie składek za okres, w którym, nie ze swojej winy nie podlegał ubezpieczeniu.
Brak możliwości finansowych dużej części twórców i artystów jest kolejnym problemem dotyczącym dobrowolnych ubezpieczeń. Wysokość minimalnej składki wymaganej dla uzyskania ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego stanowi dla dużej części twórców i artystów barierę nie do przebycia, więc nie będą mogli skorzystać z zawartego w ustawie systemu dopłat, ponieważ nie będą w stanie spełnić wstępnych warunków umożliwiających skorzystanie z dobrodziejstw ustawy. Przy tej okazji ZAKR proponuje aby wyobrazili sobie Państwo, że proponowane w ustawie dobrodziejstwo dobrowolnych ubezpieczeń obejmuje każdą działalność (nie tylko artystyczną). Pewnie nietrudno wysnuć wniosek, że po paru dniach ZUS zostałby postawiony w stan likwidacji. Być może więc system dobrowolnych ubezpieczeń należałoby jeszcze raz przemyśleć!
Związek Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR nie rozumie powodów powołania na koszt podatnika instytucji Rady Programowo-Naukowej oraz Komisji Opiniującej do spraw Zabezpieczenia Socjalnego Osób Wykonujących Zawód Artystyczny (w sumie ponad 150 osób), skoro przy Ministerstwie Kultury od kilkudziesięciu lat działa Komisja ds Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców i to ona określa uprawnienia artysty, a na podstawie tej opinii sporządzany jest wniosek do ZUS-u o objęcie artysty stosownym ubezpieczeniem.
Związek Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR uważa, że należy jak najszybciej zakończyć wykluczenie artystów i twórców z możliwości korzystania z ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Jednocześnie postulujemy przeanalizowanie naszych obserwacji i deklarujemy jako twórcy i artyści-praktycy pomoc w stworzeniu zapisów ustawy, która zakończy określanie naszego środowiska jako „uprawnionych-nieubezpieczonych”.
